Badanie edukacji seksualnej Polek i jej wpływ na wiek inicjacji

Contraception Atlas stawia Polskę na ostatnim miejscu jeśli chodzi o dostęp do edukacji seksualnej i antykoncepcji w Europie, a o jakości zajęć szkolnych, dotyczących zdrowia seksualnego, krążą anegdoty. Czy to oznacza, że edukacja seksualna faktycznie jest na niskim poziomie w naszym kraju? A może Polki, zamiast polegać na informacjach ze szkoły, szukają wiedzy gdzie indziej? I jak do stanu wiedzy z zakresu edukacji seksualnej ma się średnia wieku inicjacji?

Postanowiliśmy przyjrzeć się tej kwestii bliżej, dlatego na kilka tygodni przed Światowym Dniem Antykoncepcji (26.09) przeprowadziliśmy badanie wśród naszych Pacjentek.

Wyniki badania dały nam trzy bardzo ważne wnioski:

• w grupie młodych kobiet (18-30), które rozmawiały z rodzicami o seksie, wiek inicjacji jest niższy (i to średnio o pół roku!);
• istnieje korelacja między brakiem stosowania jakiejkolwiek antykoncepcji, a bardzo niskim wiekiem inicjacji (16,7 – prawie o rok wcześniej, niż średnia w tej grupie wiekowej)
• najbardziej zadowolone z edukacji seksualnej są mieszkanki małych i średnich miast;
• kobiety, które czuły się dobrze przygotowane na swój pierwszy raz, później zaczynały aktywność seksualną i częściej stosowały jakąś metodę zapobiegania nieplanowanej ciąży.

Jedno jest pewne – edukacja seksualna ma realny wpływ na życie młodych kobiet. Wyniki naszego badania potwierdzają, że ten wpływ jest coraz większy.

Badanie przeprowadziliśmy za pomocą ankiety internetowej w dniach 25.08-03.09.2021 na grupie ponad 500 Polek, Pacjentek przychodni online Dimedic. Ankiety trafiły do dwóch grup wiekowych: 18-30 i 40+.

Ankiety obu grup były zbliżone do siebie i zawierały możliwe do porównania pytania – zestawienie ich pozwoliło nam na stworzenie ciekawego obrazu zmian, jaki dokonał się na przestrzeni ostatnich lat w edukacji seksualnej.

Pierwszy raz: niższy wiek i brak jakiejkolwiek antykoncepcji mają dużo wspólnego

Dane dotyczące inicjacji seksualnej w obu grupach dały ciekawe wnioski:

• jest wyraźna korelacja między niskim wiekiem inicjacji seksualnej, a brakiem stosowania jakiejkolwiek antykoncepcji (w obu grupach);
• istnieje korelacja między rozmawianiem z rodzicami o seksie, a niższym wiekiem inicjacji seksualnej (o całe pół roku!);
• młodsze kobiety o wiele więcej wiedzą o chorobach przenoszonych drogą płciową i antykoncepcji, przez co czują się lepiej przygotowane do pierwszego razu.

Średni wiek kobiet, które zadeklarowały, że nie stosowały żadnej antykoncepcji podczas swojego pierwszego razu, jest znacznie niższy, niż średnia w konkretnej grupie (16,5 dla kobiet z grupy 18-30 i 17,76 dla grupy 40+). Z kolei kobiety deklarujące słabe przygotowanie, rozpoczęły aktywność seksualną w średnim wieku 16,84 (średnia dla grupy 18-30: 17,74) i 16,6 (średnia dla grupy 40+: 19,24).

Może cieszyć wzrost świadomości o chorobach przenoszonych drogą płciową i metodach zapobiegania im – w młodszej grupie ponad 74% znało i stosowało te metody, a w starszej raptem 59%.

Ocena edukacji seksualnej i dostępnych źródeł:

Zaskoczeniem nie będzie fakt, że dla 95% młodych kobiet i 41% w grupie 40+ najczęściej wybieranym źródłem wiedzy o seksie i antykoncepcji jest internet. Ale to, że dla ponad 55% kobiet z grupie 40+ oraz 42% w grupie 18-30 tym źródłem są książki może być zaskakujące!

Szkoła czy rodzice nadal nie są dla kobiet z obu grup źródłem wiedzy z zakresu edukacji seksualnej. Warto wspomnieć, że ogólna ocena źródeł, z których kobiety czerpią wiedzę jest pozytywna – 3.8/5.

Co ciekawe, pewien odsetek respondentek wskazał lekarza jako źródło swojej wiedzy z zakresu edukacji seksualnej (odpowiednio 5% u młodszych i 10% u starszych).

Ideą pracy lekarza pierwszego kontaktu powinna być bardziej profilaktyka niż doraźne leczenie. Sfera seksualności jest niezwykle ważna, dlatego troska lekarza pierwszego kontaktu o te obszary powinna być elementem holistycznego podejścia. Niestety, dopóki pacjent nas o to nie spyta – nie mamy często możliwości ani czasu, żeby edukować w tym obszarze. Powinniśmy to zmienić  – mówi dr Piotr Kosielski, lekarz i wiceprezes ds. medycznych w przychodni online Dimedic.

Co antykoncepcja daje kobietom?

Kobiety zapytane o to, co daje antykoncepcja, w obu grupach odpowiadały w bardzo podobny sposób. Poza oczywistą odpowiedzią, czyli ochroną przed nieplanowaną ciąża (96% młodsze i 88% starsze), wiele z nich zwracało uwagę na bezpieczeństwo (odpowiednio 85% / 63%), prawo do decydowania o własnym ciele (64% / 75%) czy możliwość rozwoju zawodowego (39% / 34%).

Jednak najciekawsze informacje pojawiły się w polu na odpowiedzi otwarte – wiele kobiet przyznało, że antykoncepcja, zwłaszcza hormonalna, pomaga im w leczeniu chorób, łagodzeniu uciążliwych objawów (bolesne miesiączki) czy regulacji cyklu.

To tylko część odpowiedzi i wniosków z naszej ankiety. Analiza danych pozwoliła nam na zaobserwowanie rzeczy takich jak:

• silna korelacja między stosowaniem antykoncepcji a wiekiem inicjacji seksualnej;
• zmiana w ocenie edukacji na przestrzeni pokoleń;
• porównanie ocen rozmów młodych kobiet z rodzicami oraz rozmów dojrzałych kobiet z ich dziećmi;
• i wiele innych.

Dimedic to przychodnia online stworzona i rozwijana z myślą o kobietach i ich potrzebach. Nowe konsultacje, obszerna Baza Wiedzy, działania na rzeczy edukacji seksualnej o zdrowiu czy wsparcie organizacji pozarządowych (np. Akcja Menstruacja) – każde z naszych działań ma na celu pomoc kobietom: gdziekolwiek są i jakiejkolwiek pomocy potrzebują. Od ponad 6 lat opiekujemy się zdrowiem ponad 160 tysięcy Polek i Polaków. Oferujemy dziesiątki konsultacji medycznych online, włączając w to antykoncepcję (np. tabletki antykoncepcyjne i antykoncepcję awaryjną) czy konsultacje telefoniczne z lekarzem rodzinnym.