Prawo to weszło w życie w dniu 19 marca 2025 r. Ustawa ta wprowadza do Kodeksu pracy nowe uprawnienie dla pracowników – rodziców dzieci przedwcześnie urodzonych oraz dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających długotrwałej hospitalizacji w postaci uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Jest to świadczenie, które ma rekompensować takim pracownikom brak możliwości przerwania urlopu macierzyńskiego do czasu upływu 8 tygodni po porodzie.
Uzupełniający urlop macierzyński może być wykorzystywany bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, na wniosek uprawnionych pracowników-rodziców. Zasiłek macierzyński za okres tego urlopu wynosi 100 procent podstawy zasiłku.
Wcześniactwo
Prawidłowa ciąża u człowieka trwa około 40 tygodni. Jeżeli jest możliwe dokładne określenie daty zapłodnienia, uznaje się, iż czas trwania ciąży wynosi około 38 tygodni od tego momentu. (np. wczesne ultrasonograficzne badanie położnicze (USG), wykonane w pierwszym trymestrze ciąży). Równie wiarygodnie można ocenić wiek ciąży w przypadku zapłodnienia pozaustrojowego – wówczas znana jest dokładna data zapłodnienia i transferu zarodka. Oceny dojrzałości noworodka po urodzeniu może dokonać również lekarz neonatolog, posługując się skalą Ballard. Noworodek urodzony przedwcześnie – czyli wcześniak, jest to dziecko urodzone przed ukończonym 37. tygodniem ciąży.
Z uwagi na wiek ciążowy, wcześniactwo dzieli się na trzy podstawowe grupy:
- Ekstremalnie skrajne wcześniactwo – poród odbyty się przed ukończeniem 27. tygodnia ciąży (27 tygodni + 6/7 dni);
- Skrajne wcześniactwo – jeśli poród następuje między ukończonym 28. a 31. tygodniem ciąży (od 28+0/7 do 31+6/7);
- Średnie lub późne wcześniactwo – gdy dziecko rodzi się między ukończeniem 33. a 36. tygodnia ciąży (od 32+0/7 do 36+6/7).
WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) określa wcześniactwo także na podstawie masy urodzeniowej dziecka, jeśli jest ona mniejsza niż 2500 g. Wówczas podział wcześniactwa prezentuje się w taki sposób:
- Ekstremalnie niska masa urodzeniowa ciała < 1000 g;
- Bardzo niska urodzeniowa masa ciała < 1500 g;
- Niska masa urodzeniowa ciała < 2500 g.
W Polsce skrajne wcześniaki stanowią około 1,5%, urodziny ekstremalnych wcześniaków mają zaś miejsce w ok. 0,5% wszystkich urodzeń.
Urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków 2025
Hospitalizacja świeżo narodzonego dziecka obiera rodzicom wcześniaka czas, który mogliby spędzić z nim w domu. Dotychczas podobną sytuację mieli rodzice, których dzieci wprawdzie urodziły się o czasie, ale ze względów zdrowotnych nie mogły one po kilku dniach opuścić szpitala.
Sytuacja prawna przed zmianą
Przepisy przed zmianą pozwalały na zawieszenie urlopu macierzyńskiego po upływie pierwszych 8 tygodni po narodzinach dziecka. Jeśli jednak maluch musiał być hospitalizowany bezpośrednio po narodzinach, jego mama nie miała możliwości zawieszenia tego urlopu. W efekcie w sytuacji hospitalizacji dziecka bezpośrednio po urodzeniu pierwsze 8 tygodni urlopu nie dało się odzyskać.
Nie miała wpływu na ten fakt okoliczność, że nierzadko mama w tym czasie była wypisywana ze szpitala. Z tej przyczyny podstawowy cel urlopu macierzyńskiego, czyli opieka nad dzieckiem nie mógł być zrealizowany.
Ile dni urlopu macierzyńskiego dla rodziców wcześniaków?
Przypomnijmy - aktualnie wymiar urlopu macierzyńskiego uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i wynosi 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka; a w przypadku urodzenia dwojga dzieci 31 tygodni. Gdy przy jednym porodzie rodzi się więcej dzieci, urlop macierzyński wydłuża się o 2 tygodnie na każde dziecko więcej powyżej dwóch.
Co to jest urlop macierzyński uzupełniający – nowe zasady
Ustawodawca przewidział trzy możliwości korzystania z wymiaru uzupełniającego. Pozwala to na dodanie nawet do 15 tygodni urlopu:
- urodzenie się dziecka przed zakończeniem 28 tygodnia ciąży lub gdy waga urodzeniowa dziecka nie przekracza 1000g – rodzice mają prawo do uzupełnienia urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu aż do upływu 15 tygodni po porodzie. Dotyczy to także sytuacji, gdy dziecko rodzi się po ukończonym 28 tygodniu ciąży, ale z wagą urodzeniową mniejszą od 1000 g;
- dziecko rodzi się po 28 tygodniu ciąży, ale przed zakończonym 37 tygodniem ciąży i z wagą urodzeniową powyżej 1000g – rodzice mogą uzupełnić urlop macierzyński za czas pobytu w szpitalu maksymalnie do 8 tygodni po porodzie;
- urodzenie się dziecka po zakończonym 37 tygodniu ciąży, które przebywało w szpitalu co najmniej dwa dni, w terminie od 5 dnia po urodzeniu do 8 tygodnia po porodzie, przy czym hospitalizacja dziecka musi rozpocząć się pomiędzy 5 a 28 dniem życia dziecka) – rodzice mogą uzupełnić urlop adekwatnie do czasu spędzonego w szpitalu pomiędzy 5 dniem a 8 tygodniem życia dziecka.
Formalności do załatwienia
Urlop macierzyński uzupełniający można rozpocząć po złożeniu wniosku w terminie 21 dni przed jego rozpoczęciem. Istotne jest, aby odróżnić urlop macierzyński od rodzicielskiego. Ważne jest, żeby brać pod uwagę tylko pierwszy urlop, tj. 20 tygodni urlopu macierzyńskiego przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie. Nie należy składać wniosku o urlop rodzicielski tuż po porodzie, gdyż w takim przypadku można stracić prawo do dodatkowego wymiaru urlopu macierzyńskiego. W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie, przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, należy uwzględnić wagę najmniejszego dziecka oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego.
Uzupełniający urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika - ojca wychowującego dziecko, w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. Pracodawca ma prawny obowiązek uwzględnienia wniosku pracownika w tej sprawie.
Wniosek o urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków 2025
Wniosek o udzielenie pracownicy albo pracownikowi (ojcu dziecka) uzupełniającego urlopu macierzyńskiego musi zawierać:
- imię i nazwisko pracownicy (pracownika);
- termin zakończenia urlopu macierzyńskiego;
- wskazanie okresu, na który ma być udzielony uzupełniający urlop macierzyński.
Do wniosku należy dołączyć:
- zaświadczenie wydane przez szpital, w którym przebywało dziecko;
- oświadczenie pracownicy (pracownika) o braku zamiaru korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (zasiłku macierzyńskiego) w okresie odpowiadającym czasowi uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, o który wnioskuje drugi z rodziców dziecka.
Pamiętaj!
- Urlop przysługuje zarówno mamie, jak i tacie;
- Wymiar uzupełniający można wykorzystać tylko jednorazowo (rodzice nie mogą się nim dzielić pomiędzy sobą, muszą więc na wstępie zdecydować, które z nich będzie z tego urlopu korzystało;
- Urlop uzupełniający należy wykorzystać bezpośrednio po podstawowym wymiarze urlopu macierzyńskiego;
- Złożenie wniosku o urlop macierzyński uzupełniający wiąże pracodawcę, to znaczy, że pracodawca nie może odmówić jego udzielenia.
Wzór wniosku o udzielenie urlopu uzupełniającego można znaleźć TUTAJ.
